مه‌هسا زارعی/ مارک تواین ئۊشێ: «زوان داڵگی لوای کلیلێگە ک تۊەنێ دەر گەنجینەی ئەودۊیای زوانەیل وە ڕۊی ئیمە واز بکەید. لەسەر ئێ بنەما تۊەنیم بۊشیم زوانەیلێ ک لەشوون زوان داڵگی یای گریم وەڕاس وەرگێڕانەیلێ لە زوان داڵگین.» مرۆڤ ئەڕای پەیوەندیگرتنەیل کوومەڵایەتی لە ئامراز زوان کەڵک گرێد و ئەڕای ڕەسانن مەبەست خوەی، لەڕێی زوان و لێو و لچ و ئاروو و قوڕگ و…. دەنگ ئاڕەسە کەید؛ ئێ دیاردە تەنانەت لەناو مناڵەکوورپەیلیش وەزەقی دیارە ک لە ڕێی دراوردن دەنگ لە خوەیان، تەقەلا کەن داڵگ و باوگ و دەوروەرییەیل خوەیان بڕەسننەو ک ئیسفایان بگرن و بچنە دەنگێیانەو.
ئه‌مانێگ یانە ک وتیان پەیشرووی سادە و سەرەتاییێگ لە زوان بۊن، لەڕاسییا زوان تەنیا کوومەڵێگ لە وشە و یێ ڕێزوان لەبان یێ ژێرخان زوانی نییە. لەپشت هەر زوانێ ویەردەی دۊرودریژێ هەس، یێ زوان بەڵگەنامەی خاونداریەتی لە یێ میرات فەرهەنگییە، زوان کرک مازێی شوناس و گرینگترین پێوەر هزری و سیفای هەر مرۆڤە.
لەڕێی ناسین زوان یێ کوومەڵگاس ک مرۆڤ تۊەنی لە شیوەنووڕینێیان وە دنیا و پرسەیل فەرهەنگی و کوومەڵایەتیی ژیانێیان بڕەسیدەو. زوان گڵاڵ چەم هۊرشە و ئەوسیفاچێنە.
هەر مرۆڤێگ وە کەڵکگرتن لە زوان داڵگییە ک نووڕێد دنیا و هێماگانێ و سەرنجێیان دەید و هەوڵ دەی بناسێدەیان. زوان داڵگی تەنیا ئەڕای پیوەندیگرتن وەگەرد ئەندامەیل بنەماڵە و کوومەڵگا نییە؛ بەڵکەم گشت وتووێژەیل زێنی، ئەوسیفاچێن، قسە وەگەرد وژدان و تەنانەت خوتبووڵ و وڕاوەیل و وڕینەیل مرۆڤ وەگەرد زوان داڵگییە.
لەڕاسییا تۊەنیم بۊشیم زوان ڕەوتێگە چۊ ڕەوت یێ شەپۆل ڕادیویی ک مێژگ گشت ئەندامەیل یێ کوومەڵگا دۊرنێدە یەک و یێ شەبەکەی گەورا وەدی تیەرێد و هەر ئێ شەبەکەی ڕادیوییەسە ک بوودە مدوو ئەوزینەی هووشیاری و گەشەی هزر و هۊرشە و پەرەسەندن هەیمەی و ئاسوو نووڕین وەکوومەڵ مەردم و وەگەرد بڕیان ئێ شەپۆل ڕادیویی و مردن زوانەگە، ئاست هووش وەکوومەڵ ئەو کوومەڵگایشە ڕەویەیدەو.
پورفوسور سپیترمەن ئۊشێد: «ئەگەر ڕێ لە پەروەردەکردن وە یێ زوان بگیریەید، پاش ماوەیگ و دۊیاجار ئەو زوانە لەناو چوود و وەشوون ئەوەیش، ماسیەی فەرهەنگ ئەو کوومەڵگایشەم چوودە تاڵان گەرتەچۊچان ڕووژگار و دۊیاخر خود مەردم کوومەڵگاگەیش لەناو چن» ئەڵبەتە خوو گاهس ئێ لەناوچینە وە شیوەی فیزیکی نەود، ئه‌مانێگ بێ‌گومان ئەوان دی خود ڕاسکانیی خوەیان نین و بۊنەسە گەلێ تر ک سەر وە زوان و فەرهەنگ ترێگە و ئەو میرات فەرهەنگییشە ک بەرهەم زوانەگە بۊ نەگ هەر لەکیس ئەو گەلە ک لەکیس گشت مرۆڤایەتی چوود و ئەو گەلیشە پیەک لە لاپەڕەی سڕیەیدەو!
سه‌رچاوه: صدای ئازادی