شەفەق نیوز/ رووژنامەی “گاردیان” بەریتانی رووشنایی خستە بان ئەو رادە کە توەنیەێد جەنگ خوەرهەڵات ناوڕاس بووسنێد تا نەچووە ناو جەنگیگ هەمەلایەنە، دویای ئەوە کە کوشتن ئیسماعیل هەنیە، وەرپرس مەکتەب سیاسی حەماس لەلایەن ئیسرائیلەو، “ چەو سەرکردەیل ئیران شکان” و ئومید فامستن وە وسیان تەقەکردن نەهیشت.
ڕاپۆرتیگ رووژنامەوانی وە ئەڵگەردان ئاژانس شەفەق نیوز باس ئەوە کرد کە ب “ئەو مانگ هەنگوینییە کە مەسعوود پزیشکیان هەفتەی گوزەشتە دویای دەسەوکاربوویی تواستیە گوزەران بکەێد، ئیسە کۆتایی هاتگە، کە کەمتر لە 12 ساعەت دویای قەسەمخواردنی، تەقینەوەیگ بڕیگ سوپای پاسداران لە ناوڕاس تەهران هەژان، کە ئامانجەگەی کوشتن ئیسماعیل هەنیە بوی، کە میوان لە رسوومەیل قەسەمخواردنی بوی.
راپۆرته بەریتانیەگە وتیش: پزیشکیان کە لە هەڵوژاردن سەرۆکایەتی وەشیوەی ناکاوی بردەو، پەیمان دا پەیوەندییەیل وەرد ئەمریکا و ئەورووپا خاسەو بکەێد، و فرەیگ ئومید داشتنە بوودە مزگانی هاتن سەردمیگ وازتر و پیشکەفتگ، و گرژییه کۆمەڵایەتیەیل نەمینێد وەتایبەت لە پووشین زوورەملی حیجاب، بەڵام کوشتن هەنیە گشت ئەو ئومیدە شکان، و سەرۆک کۆمار نوو ئیران ئیسە خوەی لە چەو زریانیگ ناودەوڵەتی دیەور کە پسپۆڕەیل هوشداری دەن کە هاتێ بوودە جەنگیگ گشتگیر کە خوەرهەڵات ناوڕاس بگرێدەو.
وەگورەی ئی ڕاپۆرتە، لە وەختیگ خامەنەئی – دەسەڵات رەها لە ئیران- لەو پەلامارە تویڕە بویە کە سووکایەتی وە خوەی و وڵاتەگەی و هیزە چەکدارەیلی کردگە، و فەرمان ئامادەکارییەیل ئەرا تووڵەسەنین راستەوخۆی سەربازی لە ئیسرائیل دەرکردگە، پنتاگۆن پەلە کەێد ئەرا دروسکردن هاوپەیمانییگ ناودەوڵەتی لە ناوچەگە ئەرا ریگریکردن لە پەلامار ئەگەریی ئیران، بەڵام هاتێ چەن وڵاتیگ وەی کارە رازی نەون جاریگ ترەک بەشداری بکەن، دوودڵییگ کە ڕەنگدانەوەی تویڕەیی گەورەس وەرانەور حکومەت ئیسرائیل و بنیامین نەتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرەیل ئیسرائیل، جویر تیرۆرکردن هەنیە و سەرکردەیگ باڵای حزبوڵای لوبنان جویر کاریگ ئیستفزازی و پەرەسەنین بیباکانە نووڕیەێد.
لە راپۆرتەگە دیاری کرد کە هاتی ئی گامەگەی ئیران یەکلاوەکەر بوود ئەرا دیاریکردن ئەوە کە ئایا خوەرهەڵات ناوڕاس کەفێدە ناو ئاژاوەگیرییەو، وتیش: قەوارەی سەرەکی ئیران بەبایەس ناکاوی بوود، چوینکە دەرکەفتن هویردە هویردەی ئیران جویر وڵات گەپیگ دیار لە ناوچەگە دویای رویداوەیل 7 ئۆکتۆبەر وەزوی هات، و ئەوەگ کە "میحوەر وەرخودان" ئیران دژایەتی ئیسرائیل و ئەمریکا کەێد کە گروپەیل لوبنان، سوریا، عراق و یەمەن هاناوی، تا تیەێد پشتگیری ئاشکرای چین و رووسیا بەهرەمەنە و ئیسە هیزیک گەورەس کە سەر نەێدە سەر ئەو رژیمە کە خوەرئاوا رانێدەی.
لە راپۆرتەگە باس لە دوو پبشهات ترەک گریەدریای یەکتری کردگە، کە ناوچەگە وەرەو بەدی بەێد، لەوانە رەفتار خوەی ویرانکەر هاوپەیمان حوکمڕانی راس لە ئیسرائیل کە تونڕەوی ئایینی و تونڕەوی ناسیۆنالیستی هاناوی، و خەێدە هویر کە وەرجە جەنگەگە، کۆمەڵگەی ئیسرائیل لەوەر تەقەلایل نەتانیاهۆ ئەرا سنووردارکردن دەسەڵات دادوەری و دژە دیموکراسی، ئەرا خزمەتکردن بەرژەوەندییەیل خوەی، بیجگە لەوەگ ئیسرائیل کەفتە وەر توومەت جینۆساید و تاوان جەنگ لە ئاست دادگایل ناودەوڵەتی.
راپۆرتەگە وتیش: ئی سەختیە هەناێ دەرکەفت کە ناتانیاهۆ لەی دویاییە وتاریگ دوژمنکارانە و بی پەشیمانی لەوەردەم کۆنگرێس پیشکەش کرد، هەمیشە پیشهاتیگ ترەک کە ئیسە ئارامی خوەرهەڵات ناوڕاس شیونێد “داوەزین دەسەڵات ئەمریکاس لە ناوچەگە کە جاران زاڵ بوی”.
وتیش: جۆ بایدن، سەرۆک ئەمریکا "دەسیگ ئازادی دادە ناتانیاهۆ لە غەززە، یەیش هەڵەیگ گەورەس کە هیمان راسەو نەکریاس"، دیاری کرد کە لە ئەنجامی "قەوارەی ناوچەیی ئەمریکا، کە وەڕاسیەو زیان وەپی رەسی، لە کارەساتەیل عراق، ئەفغانستان، سوریا، سۆماڵ و لیبیا، زیاتر شیواشیو وەخوەی دی”.
لە کۆتایی راپۆرتەگە هات کە "دویای ئەو رویداوەیلە کە لە ئەنجام غەززە هاتنە دی، گیرخواردن لە رویوەڕویبوین ناوەین ئیران و ئیسرائیل و نەوین سەرکردایەتی دادپەروەرانەی ئەمریکا، خوەرهەڵات ناوڕاس و لایەنە چەکدارە قورسەیل وە ناچاری نزیکەو لە جەنگیگ گەورە کە کشنیان بانگەشەی ئەوە کەن کە نیەخوازنەی”.
عراق و ناوچەگە
هەر لەو پەیوەندییە لە راپۆرتەکە هاتگە کە عراق لە سەرەتا هەڵوێست تونڕەوانەی وەرانوەر جەنگ غەززە نشان دا و لەشکرکیشیی ئیسرائیل شەرمەزار کرد و رازی نەوی ڕەخنە لە حەماس بگرێد، یەیش ڕەنگدانەوەی ئەو پاڵپشتییە میژووییەسە کە عراق ئەرا فەلەستین پیشکەشی کەێد، نەک لە ئەنجام کاریگەری سیاسی ئیران، هەرچەن ئی کاریگەرییە گەورەس.
لە وەختیگ لە راپۆرتەگە باس پەلامارەیل میلیشیایل سەر وە ئیران لەبان هیزەیل ئەمریکا لە عراق و سوریا کرد لە ماوەی چەن مانگ گوزەشتە، دەرکەفتگە کە رخەیل زیایکردنە کە جەنگ هەرێمی چەکدارە عراقییەیل بارێدە ناوەو، بیجگە لە گروپە هاوشیوەیلی لە سوریا، دویای 3 پەلامار وەبان هیزەیل ئەمریکا لە چەن رووژیگ گوزەشتە، بیجگە پەلامارەگەی شەو دووشەممە، دویای ئەوەگ ئەمریکا رەوژ سێشەممەی گوزەشتە پەلاماریگ ئاسمانی لە باشوور بەغدا جیوەجی کرد.
دویای ئەوەگ لە راپۆرتەگە باس ئەوە کرد کە حووسییەیل لە یەمەن هاوپەیمان ئیرانن کە چەکداریان کەێد و ەە تونی دژایەتی بویین دەوڵەت ئیسرائیل کەن، هەرلیوا لەوەر پەیوەندییان وە ئیسرائیلەو پەلامار کەشتییەیل دەریای سوور دەن، ئەوە نشان دا کە خوەرئاوا هەڵیانکوتایە سەر پێگەکانیان، بەڵام ئەو پەلاماریان دویای ئەوە زیای کرد کە توەنستن بینایگ لە تەلئەبیب لەلایەن فڕۆکەیگ بێفڕۆکەوان بکەنە ئامانج، ئیسرائیلیش پەلاماریگ ئاسمانی توڵەسەنین لەبان بەندەر حودەیدە لەبان دەریای سوور ئەنجام دا. لە راپۆرتەگە نووڕێد کە حووسییەیل "وە دڵنیاییەو ئامادە بوون لە جەنگ وەرد ئیسرائیل".
ئەمریکا و ئەوروپا
لە راپۆرتەگە دیاری کەێد کە هاتێ زویوەزوی ئەمریکا و ئەوروپا بکیشیەنە ناو جەنگیگ گەورە لە خوەرهەڵات ناوڕاس، وتیش: وەرپرسەیل ئەمەریکا مەزەنەی پەلاماریگ ئیرانی گەورەتر لە چەو هنەگەی مانگ نیسان گوزەشتە کەن، لەوانەیش گورجکردن گروپەیل "وە وەکالەت" لە عراق و سوریا و لوبنان، لە وەختیگ کە "دەسەڵات ئەمریکا وەرەو کەمی چوود".
راپۆرت گاردیان بەریتانی لە کۆتایی وت: “ڕێککەفتنیگ ناوەین لایەنەیل پەیوەندیدار وە ئامانج پویچەڵکردن ئەو بۆمبە وەختانە کە فەلەستینە، و پویچەڵکردن فیوز ئیرانییە، بەڵام ئیرنگە باوەتەگە جویر خەویگە کە وەجی نیەتێد”.