ئه‌ڤ ساله 41 حاله‌تێن نوو یێن ئایدزێ هاتینه توماركرن
2019-12-01 00:00:00 - سەرچاوە: ئه‌ڤرۆ نيوز
ئەڤرۆ نیوز، نەوزاد هلۆری: ب هەلكەفتا رۆژا جیهانیا ئایدزێ وەزارەتا ساخلەمیێ یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د راگه‌هاندنه‌كێ دا ئامار و هژمارا توشبویێن نه‌خۆشیا ئایدزێ به‌لاڤكرن و تێدا هاتیه، ئه‌ڤ ساله دوو حاله‌تێن نوو یێن نه‌خۆشیا ئایدزێ هاتینه توماركرن و بڤێ یه‌كێ ژی هژمارا توشبوویان ل سالا 1986 هه‌تا سالا 2018ێ ل هه‌رێما كوردستانێ بویه 35 حاله‌ت كو ئه‌و ژی نه‌هـ ژ ره‌گه‌زێ مێ و 26 ژی ژ ره‌گه‌زێ نێرن، هه‌موو ژی ل بن چاڤدێریا نوژدارێن تایبه‌تمه‌ند و هوبێن كونترولا نه‌خۆشیا ئایدزێ ل هه‌رێما كوردستانێ دهێنه پاراستن. زێده‌تر هاتیه: (ئه‌ڤرۆ ده‌رفه‌ته‌كا جیهانیه بۆ هوشیاركرنا خه‌لكی و رێكخستن و ئێكخستنا هه‌موو بزاڤێن ده‌زگه‌هێن په‌یوه‌ندیدار و هه‌ڤكاری و پشته‌ڤانیكرنا توشبویێن نه‌خۆشیا ئایدزێ ل هه‌موو جیهانێ، ژبه‌ركو نوكه ل جیهانێ 37 ملیون و 900 هزار كه‌س هه‌لگرێن نه‌خۆشیا ئایدزێ نه و ژ وێ هژمارێ سالانه نێزیكێ ملیونه‌كا توشبویان گیانێ خوه ژ ده‌ست دده‌ن، سالانه نێزیكێ دو ملیون حاله‌تێن نوو ژی دهێنه توماركرن). هه‌ر چه‌نده هه‌تا نوكه چاره‌سه‌ریا نه‌خۆشیا ئایدزێ نه‌هاتیه دیتن، به‌لێ هنده‌ك جوره ده‌رمانێن كارتێكه‌ر هه‌نه وه‌كو دژه ئایدز دهێنه بكارئینان و دشیاندایه تا راده‌یه‌كێ باش كونترولا نه‌خۆشیا ئایدزێ بهێته‌كرن و بڤێ یه‌كێ ده‌رفه‌تێ بده‌ن كه‌سێن توشبو و بشێن ب ئاسای ل گه‌ل كه‌سێن دی بژین ئانكو ب رێیا ده‌رمانێن دژه ئایدز رێژا مرنێ بۆ 56% هاتیه كێمكرن ل گه‌ل كێمبوونا 40% ژ حاله‌تێن نوو، بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ سالانه ل هه‌رێما كوردستانێ پتری 350 هزار پشكننێن ڤایروسی بۆ ئایدزێ دهێنه‌كرن ب تایبه‌تی بۆ وان كه‌سانێن بیانی و بۆ هه‌ر مه‌ره‌مه‌كا دهێنه هه‌رێما كوردستانێ، دیسان پشكنینا هه‌موو وان كچ و كوران ژی دهێته‌كرن كو دخوازن ژیانا هه‌ڤژینیێ پێكبینن، دیسان پشكنین بۆ كرێكار، زیندانی، نه‌خۆشێن گولچیسكان و دومدرێژ و وان كه‌سێن كو نه‌شته‌رگه‌ری ژی بۆ دكه‌ن دهێنه‌كرن، وه‌زاره‌تا ساخله‌میێ هوسا گۆت. ب گوره‌ی داتایێن وه‌زاره‌تا ساخله‌میێ ئه‌ڤساله ژ ئه‌نجامێ پشكنینێن كه‌سانێن بیانیان 41 حاله‌ت هاتینه دیتن و جاره‌كا دی بۆ وه‌لاتێن وان هاتینه ره‌وانه‌كرن، دیسان پێدڤی یه وه‌لاتی خوه دوربێخن ژ كارێن نه ژ هه‌ژی مینا كریارا سێكسی یا نه شه‌رعی، دوركه‌فتن ل تاتویێ، بكارنه‌ئینانا ده‌رزی و ماددێن هوشبه‌ر.