زانایەیل: پلەی گەرمی زەوی و کردەوەی ئایەم رەسیە "ئاستیگ بیوینە"
زانایەیل وتنیش: "گەرمبوین جەهان وەمدوو ئایەم وە ریژەیگ بیوەرین زیای کردگە لە پەیمانەیل وەکارهاوردن ئامێرە زانستییەیل، لە ماوەی ناوەین ساڵەیل 2014-2023 رەسیەسە 0.26 پلەی سەدی".
ئی راسیەیلە کە لە گۆڤار زانستی Earth System Science Data بڵاو کریانە، دەرئەنجام کار نزیکەی شەس توێژەر ناسریاگ کە پشت وە شیوازەیل پانێڵ ناوەین حکومەتەیل ئەرا ئاڵشتبوین کەشوهەوا بەسن، ئەو شارەزایل کەشوهەوا کە لەلایەن نەتەوە یەکگرتگەیل پەسەن کریانە.
گرنگی توێژینەوەگە ئەوەسە کە پێوەرەیل نوو پیشکەش کەێد وە پشتبەسین وە ڕاپۆرت پسپۆڕەیل وەبی ئەوەگ چەوەڕی دانیشتن هاتگ بکەێد کە کەفێدە دویای ساڵانیگ.
لە سەردەم وەرجە پیشەسازی، ئی گەرمبوینە وە کردەوەی ئایەم لە ماوەی دەیەی ئیسە رەسیە 1.19 پلەی سەدی، یەیش زیایبوین ئاشکرا نشان دەێد وە بەراورد ئەو شمارەیلە لە دوایین ڕاپۆرت هاتگە کە ساڵیگ وەرجە ئیسە بڵاو کریانە (+ 1.14 پلەی سەدی لە ماوەی 2013-2022 ).
تەنیا لە ساڵ 2023 گەرمبوین وەمدوو چالاکییەیل ئایەم رەسیەسە 1.31 پلەی سەدی. بڕ گشتی گەرمبوین توومارکریاگ رەسیە 1.43 پلەی سەدی، چوینکە ئاڵشتبوین کەشوهەوای سروشتیش کاریگەری داشتیەر کە لە دیاردەی نینۆ دەسوەپی کرد.
"کاریگ گرنگ"
زانایەیل وەنیازن ساڵانە داتای نوو پیشکەش بکەن، ئەرا ئاگادارکردن بەشداربویەیل لە دانوسەنینەیل COP و مشتومڕە سیاسییەیل، لە وەختیگ دەیەی ئیسە وە گرنگ دانریەێد ئەرا ڕزگارکردن ئامانجەیل ڕێککەفتن پاریس 2015 کە ئامانجی گەرمبوین ئەرا خوار 2 پلەی سەدیە، و ئەگەر بکریەێد لە 1.5 پلەی سەدی کۆنتڕۆڵ بکەێد.
ئی راسیەیلە لە وەهایگ بڵاوکریان کە گشت جەهان لە شار بۆن گردەو بوون ئەرا وەنواخستن دانوسەنینەیل کەشوهەوا وەرجە بیس و نۆهەمین کۆنفرانس لایەنەیل کە بڕیارە لە کۆتایی ئمساڵ (11-22ی تشرین دویەم) لە باکۆ وەڕیەو بچوود.
پیێر فریدلینگشتاین، لە زانکۆی ئێکستەر ئەرا رووژنامەنویسەیل وت: ئەرا ئیمە یە گرنگە دانوسەنین و ڕێککەفتنمان ئەرا سنووردارکردن دەردان گاز گەرمخانەیی.
زانای کەشوهەوا ڤالێری ماسۆن-دێلمۆت، وت شەپوول گەرمای ئەم دواییە، هشکەساڵی یا وارانەیل رفت لە جەهان کردگە، وتیش: "کردەوەی کەشوهەوا گرنگە، چوینکە هەر زیایبوینیگ لە گەرمبوین مەترسی لەبان خەڵک زیای کەێد".
هەمیش رووشنایی خەێدە بان "سەرکەفتن کردەوەی وەبڕ"، ئەرا نموونە لە مقیەتیکردن چینە ئۆزۆنەیل.
دیاردەی کەرمەوبوین لەوەر دەردان گاز گەرمخانەیی - وە شیوەیگ سەرەکی لە ئەنجام وەکارهاوردن خەس و پڕ سزەمەنی (نەفت، گاز و زوخاڵ) - کە رەسیەسە ئاستیگ پەیمانەیی: ساڵانە نزیکەی 53 ملیار تەن دویەم ئۆکسید کاربۆن لە ماوەی 2013-2022. زانایەیل باس کاریگەرییگ ترەک کەن کە ڕۆڵیش داشتیە، کە ئەوەیش کەمەوبوین سەردەوبوینە لەوەر ئەو تەنۆلکە پیسەیلە کە لە وا وەشیانە کە بوونە ڕەنگدانەوەی خوەر و ری ئەرا دروسبوین بڕیگ ئەور دەن.
گلێن پیتێرز لە سەنتەر ئۆسلۆ ئەرا توێژینەوەی ناودەوڵەتی کەشوهەوا وت: مدوو سەرەکی کۆنترۆڵکردن پیسبوین وا سەرەتا لە ئەوروپا و ئەمریکا و دویاجاریش لە ئاسیا وەتایبەت چین.
"کەمیگ گەشبینی"
پەیمانەی کاربۆن لە داوەزیانە، کە تەنیا نزیکەی 200 ملیار تەنە، کە یەکسانە وە نزیکەی پەنج ساڵ دەردان گاز ژەهراوی وەی ریژەی ئیسە، لە وەختیگ لە دوایین توێژینەوە کە ساڵیک وەرجە ئیسە 250 ملیار بویە.
زانایەیل نویسانە: دە ساڵیگ چارەنویسسازە. باس ئەوە کردن کە "پێشبین کریەێد لە دەیەی بامان گەرمبوین جەهان بڕەسێدە 1.5 پلەی سەدی یا رەد بکەێد".
