هەواڵی کوردستان ئێستا

 شەفەق نیوز/ نەختینەی دووڵ سلیکۆن، جویر بیل گەیتس و سام ئاڵتمان، پشتگیری لەو پڕۆژەیلە کەن کە ئامانجیان دەسکاریکردن کەشوهەواس ئەرا نواگیریکردن ئاڵشتبوین کەشوهەوا لە جەهان.

 یەکیگ لە کۆمپانیا نووەیل دەسوەپی کرد وەناو Make Sunsets باڵۆن وەبان باجای مەکسیک هەڵدانە و تەمیگ دەرکەن کە تیشک خۆر شکنێدە ناو ستراتۆسفێر زەوی.

 کۆمپانیاگە ئامانج سەردکردن زەوییە وە گلەوداین تیشک خۆر وەرەو چووڵایی ئاسمان لە ری ئایرۆسۆل سولفات، کە تەکنیکیگە وە "ئەندازیاری جیۆسۆلار" ناسیاس، ئی چەمکە نوو نییە لە راسی یەکیگە لەو هویرە سەیرەیلە کە ئیسە لەلایەن بیل گەیتس دامەزرێنەر مایکرۆسۆفت و سام ئاڵتمان وەڕێوەبەر جیوەجیکار ئۆپن ئەی کەسەیلیگ ترەک لە کۆمپانیا گەورەیل تەکنەلۆژیا پویلدار کریەێد.

 وەگەرد پشتگیرییە داراییە گەورەیل ئەرا ئی پڕۆژەیلە، بەڵام کەفتە وەر ڕەخنەی فرە لە زانا و پسپۆڕەیل، وەتایبەتی هەناێ لەلایەن کۆمپانیا تایبەتەیل پویل ئەرایان دیاری کریەێد و مینەی چارەسەری زویوەزوی و قازانج کەن.

 زانایەیل هوشداری دەن لە کاریگەرییە لاوەکییە نەخوازیاگەیل ئیجویر تەکنیکەیلیگ کە وە دەرزی ئایرۆسۆلی ستراتۆسپێریک (یا SAI) ناسیانە، جویر هشکەساڵی و شکستیگ کشتوکاڵی.

  گومانیش هەس لە کارایی چارەسەرییە ئەرا ماوەی درویژ، کە کێشەی گازە گەرمخانەییە سەرەتاییەیبگل جویر دویەم ئۆکسید کاربۆن چارەسەر نیەکەن، بەشیک لە توێژەرەیل نووڕن کە ئی پڕۆژەیلە هاتێ تەنیا سەردەوبوینیگ وەختانە لەلی بوودەو، وەبی ئەوەگ چارەسەری مدوو سەرەکی گەرمبوین جەهان بکریەێد.

پارەکە وەزارەت ژینگەی مەکسیک ڕەخنە لە کۆمپانیای مایک سەنسێتس گرد کە تاقیکردن ناپاکی لە سنوور وڵاتەگەی ئەنجامدریاس "وەبی ئاگادارکردن وەرجەوەختە و وەبی ڕەزامەنی حکومەت مەکسیک و کۆمەڵگایل دەورگردی".

 هەرچەن تەکنیکە فراوانەیل گەردەنکردن وا کە لەلایەن کۆمپانیای Make Sunsets و ڕکابەرەیلی ترەک وەکار تیرەن هاتێ بڕەسنە ئامانج  لە سەردکردن زەوی، بەڵام هیمان پرۆسەگە ریژەی زیایبوین دویەم ئۆکسید کاربۆن (CO2) لە بەرگەهەوای زەوی مینێد.

 کۆمپانیای Make Sunsets لە ئیسەو زیاتر لە یەک ملیۆن دۆلار لە بەرهەمهاوردن دەوڵەمەن گردەو کردیە کە مینەی چارەسەری زویوەزوی کەن ئەرا قەیران کەشوهەوا.  

بەڵام پلان بازرگانی کۆمپانیاگە لەلایەن توێژەرویل کەشوهەوا ڕەخنەی تونی لەلی کەفتەو، جویر دکتۆر شوچی تەلاتی، توێژەر لە زانکۆی ئەمریکی، کە وە "جویریگ لە کریدتێکیگ ساختە" باسی کرد کە هویچ بەهایگ راسی نەیرێد،  هوشداری ئەوە دا کە چارەسەرە زویوەزوی لەو جویرە ڕەنگە بیسوودە.

 تالاتی وەگەرد فرەیگ لە زانایەیل و پسپۆڕەیل هاوڕاس کە نیگەرانییەیل لە کاریگەرییە لاوەکییە نەخوازیاگەیل "ئەندازیاری جیۆسۆلار"، وەتایبەتی هەناێ لەلایەن کۆمپانیا بویچگ و ناکاریگەرەیل جیوەجی کریەێد.

ئادریان هیندز، توێژەر لە بوار "ئەندازیاری جیۆسۆلار" لە ئوسترالیاوە هوشداری دەێد لەوە کە پرۆژەی جویر باڵۆنەیل هاتێ زیان وە کشتوکاڵی بڕەسنێد.

هیندز وتیش: بەرزەوبوین ئاست دویەم ئۆکسید کاربۆن لە بەرگەهەوا بوودە مدوو هۆی ئەوە کشتوکاڵی هەناسەدان خوازێد، و گیرهاوردن و کەمەوبوین کەمبوونەوەی بڕ ئەو ئاوە کە  کار ئازادکردن ناو بەرگەهەوا کەێد، یەیش هشکەساڵی و کەمەوبوین بەرهەم  کە "تەکنۆلۆژیای جیۆسۆلار" جیوەجیی کەێد.

 وەگەرد ئی نیگەرانیەیلە، دیار نییە کۆمپانیای Make Sunsets پاپەی رخنەیل بوود وەقسەی لۆک ئایسمان، هاوبەش دامەزرێنەر کۆمپانیاگە کە وت: ئیجویرە ڕەخنە توەنێد خاس  بوود ئەرا ئەو کارە.

وەگەرد چگن وەرەو پێشبڕکێی پەرەپیدان تەکنەلۆژیای ئاڵشتکردن کەشوهەوای زیاتر کۆمپانیایل پرسیارەیلیان مینێد کە لە ئیسەوە بڕیگ پویل ئەرا ئی پڕۆژە تایبەتەیلە خەرج کریەێد، و لە بانان چ کاریگەرییەگیان بوود.

 لە ژیر رووشنایی نەوین ئاشکرایی لە دەور ئەو داراییە تایبەتەیلە کە پشتگیری لەی کۆمپانیایلە کەن و نەوین ڕێکخستن جەهانی، تا ئیسە ئاشکرا نییە کە ئی پڕۆژەیلە کە لەلایەن کەرت تایبەتەو پشتگیری کریەن چوین کاریگەرییان بوود لەبان تەقەلایل نواگیریکردن ئاڵشتبوین کەشوهەوا.

 شارەزایل باس ئەوە کردن کە "ئەندازیاری جیۆسۆلار" هاتێ چەن سوودیگ کوڵماوە وەدەس بارێد، بەڵام نیەتوەنێد جی خوازین زویوەزوی سیاسەتهەمەلایەنەی کەشوهەوا و چارەسەری درویژماوە بگرێدەو کە دەردان کاربۆن کەمەو بکەێد.