ئایا عێراق دەتوانێت حەشدی شەعبی هەڵبوەشێنێتەوە؟
2025-01-15 17:15:56 - سەرچاوە: دەنگی ئەمەریکا
بەپـێی ڕاپۆرتەکان فشارێکی زۆری دەرەکی لەسەر حکومەتی عێراقە بۆ هەڵوەشاندنەوەی هێزەکانی حەشدی شەعبی، تەنانەت لە ناوخۆی وڵاتەکەش داوایەکی زۆر بۆ ئەم مەبەستە هەیە. ئەم هێزانە کە لە ساڵی 2014 وە پێکهێنران لە پاش دەستگرتنی داعش بەسەر شاری موسڵدا، کرانە هێزێکی فەرمی بەپێی بڕیارێکی پەرلەمان لە ساڵی 2016 ، واتە دەبێت بە تەواوی لە ژێر فەرمانی سەرۆک وەزیرانی عێراق بن، بەڵام وەک باسدەکرێت ئەو هێزانە فەرمان و ڕاسپاردەکانی سەرۆک وەزیران پشتگوێ دەخەن و کێشە بۆ حکومەت دەنێنەوە، هەر لە هێرشکردنە سەر بنکەکانی هاوپەیمانان لە عێراق هەتا دەگاتە هێرشکردنە سەر ئیسرائیل. دەپرسین: حکومەتی عێراق دەسەڵاتی یاسایی هەیە ئەو هێزانە هەڵبوەشێنێتەوە؟ ئەگەر هەڵوەشاندنەوەی ئەو هێزانە پێویستی بە بڕیاری پەرلەمان هەبێت، ئایە پێشبینی دەکرێت پێکهاتەی ئێستای پەرلەمان ڕێگە بەوە بدات؟ ئێران کە بە پشتیوانی گەورەی ئەو هێزانەیە ، هەڵوێستی لەم بارەیەوە چییە؟ ئەگەر ئەو هێزانە لە هێرشەکانیاندا بۆ سەر ئیسرائیل بەردەوام بن، ئاکامەکەی چۆن دەبێت؟ لە بەرنامەی بابەتی ڕۆژ تاووتوێی ئەم پرسە کرا بە میوانداری: جەبار یاوەر، ئەمینداری پێشووی وەزارەتی پێشمەرگەی حکومەتی هەرێمی کوردستان، شارەزای کاروباری سەربازی. بابەکر زێباری، شارەزای کاروباری سەربازی. بابەکر زێباری: بە ئاسانی حەشدی شەعبی هەڵناوەشێتەوە، ئەگەر ڕێککەوتن نەکرێت ئەو هێزانە هەڵنەوەشێنەوە، ئەوا لەگەڵ سوپای عێراق ڕووبەڕوودەبنەوە، زۆربەیان خەڵکی باشن، بەڵام کۆمەڵێک لەناو حەشد هەن کە توندڕەوو و شتی نابەجێ دەکەن، هیچ گوێ نادەن بە هیچ پێوەر و کارێکی سەربازی، بۆیە لابردن و دورخستنەوەی ئەم کەسانە هەتا لە دەستی حکومەتدا نییە، هەتا سوپای عێراقیش بێزاربووە لەدەستیان، ئەگەری دروستبوونەوەی ڕووبەڕووبوونەوە هەیە، چونکە بە ئاسانی ئەو هێزانە هەڵناوەشێتەوە . بێگومان عێراق دەیەوێت بەکەمترین زیان لە بابەتی حەشدی شەعبی دەربچێت، لەگەڵ ئەوەشدا حەقی خۆیەتی حساب بۆ بۆچوونی ئێران بکات چونکە وڵاتێکی دراوسێیە، ئێرانیش هاوکاری ئەو گروپانە بووە، سەرەڕای ئەوەی کوتلە شیعی و پەرلەمانیەکان پشتیوانی حەشد دەکەن، خۆ ئەگەر پەرلەمانی عێراقیش بڕیار لەبارەی حەشدی شەعبیەوە دەربکات، کێ مەجبوریان دەکات کە ملکەچی ئەو بڕیارە بن! خۆی ئەوە کێشەکەیە، لە دوای مەرجەعیەت تەنها ئێران دەتوانێت گروپی حەشدی شەعبی هەڵبوەشێنێتەوە، ڕاستە ئێران لاواز بووە بەڵام هێشتا لە عێراق بەهێزە و لایەن و گروپ هەن کە لە ژێر فەرمانی ئێراندان، ئێران ئەگەر پێی بکرایە پشتی حزبوڵا و حەماسی بەرنەدەدا و بەرگری لێدەکردن، هەتا بیتوانیایە بەرگری لە مانەوەی ئەسەد دەکرد، بەڵام نەیتوانی، حەقە ئێران ڕەچاوی دۆخی عێراق بکات، ڕێگە نەدات بهێڵێ بکەوێتە بەر مەترسی هێرش و پەلامارەکان، ئەگەر هێرشی ئەو گروپە چەکدارانەی عێراق بەردەوام بێت ئەوا ئیسڕائیل و ئەمەریکاش لێیان قبوڵ ناکەن، مەرج نییە عێراق وەک سوریای لێبێت بەڵام لە سەرکردەی ئەو گروپانە دەدرێت یان لە بارەگاکانیان کە ڕەنگە بکەونە ناو ناوچەی نیشتەجێبوون، هەر شتێک لە عێراق ڕووبدات و هێرش بکرێتە سەر گروپە چەکدارەکان بێگومان کاریگەری لەسەر هەرێمی کوردستانیش دەبێت، بە تایبەت ئێمە کە یەک ئابوریمان هەیە، هەر هێرشێک بۆ سەر هەر ئامانجێکی ئابوری کاریگەری لەسەر ئابوری هەرێمی کوردستانیش دەبێت. بۆ سەرکردایەتی کورد باشترە ڕێگەنەدەن سەرکردەی ئەو گروپە چەکدارانەی عێراق بێنە هەرێمی کوردستان، چونکە لە هۆتێل یان ماڵ هەر شوێنێک بمێننەوە کاتێک ئەوان بە ئامانج گیران تەواوی شوێنەکە زیان دەکات، هەرچەندە من بڕواناکەم ئەو سەرکردانە بێنە هەرێمی کوردستان، بەڵام باشترە ئیجازە نەدەن، لە سەرجەم خاڵە سنوورییەکانەوە ڕێگەنەدەن بێنە ناو هەرێمی کوردستانەوە. جەبار یاوەر: ئێستا ژمارەی هێزەکانی حەشدی شەعبی زیاترە لە 150 هەزار کەس، بڕی ئەو پارەیەی لە بودجەی عێراق بۆیان تەرخان دەکرێت نزیکەی سێ ترلیۆن و نیوە، جگە لەو پارانەی بۆ کڕینی چەک و تەقەمەنی و پێداویستی بۆیان تەرخان دەکرێت، لەناو کوتلە شیعەکانییشدا پشتیوانی زۆریان لێدەکرێت، بۆیە لە ڕووی سیاسییەوە زۆر زۆر ئەستەمە بە بڕیارێکی سەرۆک وەزیرانی حکومەتی فیدراڵی عێراق یان بڕیارێکی حکومەتی عێراقی، بتوانێت ئەم هێزانە هەڵبوەشێنرێتەوە، تەنانەت زەحمەتیشە پەرلەمان بتوانێت بە یاسا و بڕیار ئەو هێزانە هەڵبوەشێنێتەوە، چونکە بەشێک لە پەرلەمانتاران سەر بەو هێزە شیعانەن کە پشتگیری حەشدی شەعبی دەکەن. هەڵوەشاندنەوەی حەشدی شەعبی نە بە فتوای مەرجەعیەت دەبێت، نە بە بڕیاری سەرۆک وەزیرانی عێراق دەبێت، بەڵکو حەشدی شەعبی لە چوارچێوەی یاسا بە دەنگدانی پەرلەمانی عێراق دەنگ لەسەر یاساکەی دراوە و پێکهێنراوە، بۆیە دەبێت بە داواکاری و کۆکردنەوەی واژۆی 50-11 پەرلەمانتاری عێراق داوای هەڵوەشاندنەوەی یاسای حەشدی شەعبی یان هەموارکردنی بکرێت، پرسیارەکە لێرەدا ئەوەیە ئایا کەس هەیە لە پەرلەمانی عێراق بتوانێت واژۆی پەرلەمانتاران کۆبکاتەوە بۆ هەڵّوەشاندنەوەی هێزەکانی حەشدی شەعبی! بێگومان نییە، ناوماڵی سووننە و کورد دیارە لەگەڵ یەک ناکۆکن، شیعەش خۆی پشتگیری هەلوەشاندنەوەیان ناکات. حەشدی شەعبی بە تەنها، شیعە نین، بەڵکو بە لیوا حەشدی شەعبی کوردی هەیە، هەروەها سووننە و مەسیحییەکانیش بوونەتە حەشدی شەعبی. ئەگەر ئەم شێوە متبونەوەی سەرکردەکانی حەشدی شەعبی و چەکدارانی بەردەوام بێت کە ماوەیەکە دەبینرێت، وە بچنەوە ژێر دەسەڵاتی سەرۆک وەزیرانی عێراق ئەوا بێگومان ناکرێنە ئامانج لەلایەن ئیسڕائیل یان ئەمەریکاوە. هەتا ئێستا هیچ لێدوان و داوایەکی فەرمی لەلایەن ئەمەریکا و وڵاتانەوە نەبووە کە داوای هەڵوەشاندنەوەی حەشدی شەعبی بکەن، ئەوەی دەوترێت لە چوارچێوەی ڕاگەیاندنە نەک شتی فەرمی، چونکە عێراق دەوڵەتە خۆی دەزانێت دەبێت پێکهاتەی هێزەکەی چۆن بێت، تەنها ئەو داوایەی لە عێراق لە بارەی حەشدی شەعبەوە کەکراوە بریتیە لە کۆنترۆڵکردنی ئەو گروپانە. نە ئەمەریکا و نە ئیسڕائیل، نە هیچ وڵاتێکی هاوپەیمانان، نەیانوتووە هێرش دەکەینە سەر عێراق، وتویانە ئەگەر ئەو گروپە لاسارانە بەردەوام بن لە هێرش بە ئامانج دەگیرێن، وە هیچ کام لە وڵاتانە (ئەمەریکا، ئیسرائیل و فەرەنسا و بەریتانیا و ئەڵمانیا) نایانەوێت لە عێراق بدرێت وەک سوریای لێبێت، چونکە بەرژەوەندیان لە عێراق هەیە، ئەمەریکا یەکەم کڕیاری نەوتی عێراقە، نە ئەمەریکا، نە ئیسڕائیل نە هیچ وڵاتێکی تریش نایانەوێت عێراق هاوشێوەی دۆخی سوریای بەسەردا بێت، چونکە هەر ئێستا خۆیان نیگەرانن لەم دۆخەی ئێستای سوریا و نازانن شێوازی حوکمڕانی داهاتووی سوریا چۆن دەبێت، لەبەر ئەوە نایانەوێت عێراق بە شێوازی سوریای لێبێت کە نەزانن داهاتووی سوریا چۆن دەبێت.