هەواڵی کوردستان ئێستا

عەباس عەبد شاهین/ یە زیاتر لە چل ساڵە لەبان تاوان بارکردن و شکەنجەدان کوردەیل فەیلی وەدەس رژیم لەناودریای رەد بوود، کە ئەو هەڵمەت بەرنامەدارە تەقەلا بوی ئەرا هەڵوەشانن ناسنامەی نیشتمانییان و زەفتکردن مافەیل بنەڕەتییانر و ئەو تاوانەیلە زەخمەیل قویلیگ یگ وەجی هیشتن کە هیمان تا ئی رووژە خوینی رشێد، و هیمان رووڵە و نەوەیلیان دوید ئەو تاوانەیلە کیشن، هەرچەن رژیم لەناودریای لە ساڵ 2003 رمیاس، وەلێ هیمان ئومید گلەوداین مافەیل و راسەوکردن ریەگە تویش ریگریەیل فرەیگ تیەێد، لە نوای گشتیان ریگریەیل سیاسی و یاساییە، کە دادپەروەرییان سەختەو کەێد.

 لە گەڕەکەیل کوردەیل فەیلی لە بەغداد (کیفاح، باب شێخ، شارع فەلەستين، جەميلە، حەی ئەكراد، و عتێفیە) و شوینەیلیگ ترەک، هیمان چیرووکە زیاندارەیل لەبان وەبان گەلیگ مەننە، کە ستەم و پەراویزخستن و کوشتن و بڕین وەخوەی دی، و هیمان دیوارەیل ئەو شوینەیلە باس چیرووکەیل زیندان و دەسگیرکردن و کوشتن و زەفتکردن کەن وە بەدترین شیوەیلی، لە وەختیگ هویرمان مەردم، وینەی دارودەسەیل ئەو رژیمە نشان دەن هەناێ فەرمان ستەمکاری وەبی بەزەیی جیوەجی کەن، و بڕ ئەو ستەمە لە زنجیرەیگ پەلامار نەتەوەگەرایی دیار دا، دیارترینیان بارکردن زوورکاری وەرەو ئیران، و سەرنقومکردن هەزاران گەنج وەگەرد پویچەڵکردن ڕەگەزنامە و زەفتکردن پویل و دارایی و دەسدرویژیکردن لەبان مافەیلی مەدەنی.

تا ئمڕوو، هیمان مینەکردن روفات بیسەروشوینەیل وەردەوامە لە بڕە قەورسانەیل کە وەشیوەی خوازیاگ ئەو باوەتەیلە واز نەکریانە، لە تاوانیگ کە گشت جەهان نەفرەت لەلی کەێد، وەلێ ماف و شایستەی راسگانی خوەی لە تەرازوی دادپەروەری گواستنەوەی حکومڕانی نەوردیە دویای رمیان رژیم لەناودریای، کە جیماگەیل ناشیرینیگ لە نەهامەتی و ستەم و خەفەت و کوشتن و بڕین هیشتە ناو هویرمان، کە لە نەوە ئەرا نەوە چوود، وەیەوە زەخمیگ قویل لە هویرمان بڕەیل فەیلی دروس کەێد کە وە ئاسانی لە هویرەو نیەچوود.

لە سای ئی یادەوەری قورسە، نەوەی نوویگ لە گەنجەیل کورد فەیلی دەرچوود کە هەڵمەتەیل بارکردن زوورکاری وەچەو نەیە، کە ئەوان لە ساڵەیل هەفتاگان و هەشتاگان و نەوەتەیل لە سەدەی گوزەشتە نەوینە، کە باوانیان لەناو عراق زیان کیشان، و ئی نەوە لە ژینگەیگ جیاواز لەو سەردەمە وەگەرد نەهامەتی و ستەم و زیانەیلی گەورە بوی، وەلێ ئمڕوو کەفێدە وەر سەختیەیل نوو ترەک، دیارترینیان رخداری گوماکردن هویرمان میژووی و ناسنامە، لە سای ئاڵشتبویەیل کۆمەڵایەتی و سیاسی.

  ئی نەوە لە سەردەمیگ ژیەێد، لەناوی دەرفەت یایگردن و گەشەکردن و هەڵوەسین زیایەو بوود، وەلێ وەرانەور ئەوە رخداریەیلیگ هەس هەڕەشەی پەیوەندییان وە ناسنامەی رەسەنیان دەن، ئەگەر ئەزموون گوزەشتە وەشیوەی راس وەپییان نەڕەسێد، ئەراوە وەرپرسایەتی مقیەتیکردن هویرمان میژووی کەفێدە گەردن گشت کۆمەڵگەی کورد فەیلی، وە تایبەت نەختینەیلیان، لەڕی بەرنامەیل یایگردن و راگەیانن کە کەلەپوور و میژوو زنیەو بکەنر و فامستن زڕنیگ ئەرا قەوارەی ستەم میژووی بخەنە ناو نەوەی نوو.

رەفتارکردن وەرد ئی نەوە کە بانان دروس کەێد، خوازینبگ راسگانی خوازێد ئەرا قایمکردن زڕنگی میژووی و کولتوری لەلایان، و بایەسە سیاسەتەیل بەرنامەیل پەروەردەیی و هوشیارکردن لەناویان بوود، ئەرا نەوەیل هاتگ هویردەکاریەیل ئەو پیشهاتەیلە شیەو بکەن کە وەسەر باوانیان هات، وەگەرد پیشکەشکردن چارەسەریەیلیگ کە وەگەرد تایبەتمەنەیل و خوازینەیل ئابووری و کۆمەڵایەتییان بپووڕن، کە زنیکردن هویرمان هەر ئەوە نییە کە باس جارانی بکەێد، بەڵکم وەکارهاوردن بەرهەمە لە بیناکردن بانانیگ کە بیلێد ئی نەوە وە کارایی دەسمیەتی لە گلەوداین شایستەیل و وەجیهاوردن دادپەروەری کۆمەڵایەتی بەێد.

لە کۆتایی، مسۆگەرکردن دووارەونەوین ئەو کارە، تەقەلایگ وەبڕەو خوازێد کە لە مقیەتیکردن هویرمان میژووی دەسوەپی کەێد، تا رەسێدە تواناکردن نەوەی نوو و لە بیناکردن کۆمەڵگەی فەیلییگ کۆتایی تیەێد کە وەیەکەو پەیوەندی کۆمەڵایەتی تەواویگ دیرن کە دادپەروەری ئەرا گشت رووڵەیلی وەدەس بارێد، کە میژوو نیەسڕیەێدەو، وەلێ دووارە وە دەسەیل زڕنگیگ نویسیەێد، کە رازی وە پەراویزخستن نیین، و داوای مافەیلیان وە هاز و رکداری کەن.